Ankraj Nedir?
Yığma betonarme yapı ve binalarda güvenlik amaçlı çelik donatı elemanlarının beton içerisine bağlanması işlemine
ankraj denilmektedir. Ankraj işleminin ana görevi üzerlerindeki gerilme kuvvetini zemine iletmektir. Fransızcada ancrage “demirleme”, İngilizcede anchor “çapa” kelimelerinden türemiştir. Fransızcada ancre “gemi demiri, çapa” sözcüğünün aldığı son ek “age” ile türetilmiştir. Türkçe’de ise
ankraj olarak kullanılmaktadır.
Ankraj Yapım Yöntemleri
Betonarme yapı üzerinde açılmış deliklere yerleştirilen
ankrajlar cıvatalarının sıkılması ve ardından genleşmesiyle
ankraj deliğini kapatırlar. Böylece ankrajın üzerlerine gelen gerilme kuvveti, çelik donatı ile delik arasında oluşan sürtünme kuvvetleri aracılığıyla taşınmaktadır.
Açılan ankraj deliklerine yerleştirilen çelik donatının korozyona karşı korumalı olması ve belli açılarla yerleştirilmesi önemlidir. Yerleştirilme işleminde beton enjeksiyonu uygulanmaktadır. Ankrajlar zemin üzerinde oluşan gerilme kuvvetini ileterek yapının güvenli hale gelmesini sağlamaktadırlar.
Çelik donatı ve betonun birleştirileceği zaman taze betona uygulanan
ankraj, uygulaması kolay olduğundan çoğu zaman da sertleşmiş beton üzerine uygulanmaktadır.
Ankraj Uygulaması
Betonarme yapıların güvenlk unsurları olan
ankraj yöntemi genel anlamda aşağıda belirtilen adımlarla yapılmaktadır.
- Ankraj uygulanacak bölüm beton üzerinde matkap vb araç ile delinmelidir.
- Delik içerisinde kalan beton parçacıkları delikten sıkılan hava vasıtasıyla çıkarılıp temizlenmelidir.
- Ankraj için açılan deliğe kimyasal yapıştırıcı epoksi sıkılmalıdır.
- Ardından deliğe çelik veya demir donatı yerleştirilmektedir.
- Son adım ise epoksinin kuruyup direnç kazanması beklenmektedir.
Beton Ankrajı Nasıl Yapılır?
Ankraj beton zeminlerde sık kullanılmaktadır. Zemin üzerine belirli açılarda delikler açılmaktadır. Bu deliklerin içine hava sıkılarak, toz parçaları ve beton kırıntıları temizlenmelidir. Temizlenmiş deliklerin içerisine yapıştırıcı (epoksi) sıkılır. Ardından deliklerin içerisine çelik veya demir donatılar yerleştirilmektedir.
Zemin Ankrajı Yapılışı
İnşaat alanında tercih edilen ankrajın en sık kullanım alanı zemin ankrajı tipidir. Zemin ankrajı kendi içerisinde ikiye ayrılmaktadır.
Pasif Ankrajlar
Tek başına yük taşıyamayan
ankraj tipi olup, yük taşınabilmesi için zeminin ankrajla hareket etmesi gerekir.
Öngermeli Ankrajlar
Büyük hareketleri düşük seviyeye indirgeyen ankraj çeşitidir. Bu
ankraj tipi, geçici ve kalıcı ankrajlar olarak ikiye ayrılmaktadır. İnşaat sırasında uygulanan ve kısa süre katkı sağlayan ankrajlar, geçici ankrajdır. Ortalama olarak iki sene ömrü vardır. Kalıcı ankrajlar ise, kazı ve yapı alanlarında sürekli destek sağlarlar. Bu ankrajın yaklaşık ömrü 75-100 yıldır.
Ankraj Uygulamasında Kullanılan Elemanlar
- Plaka
- Kama
- Kafa
- Çelik Halat
- Ankraj Kökü
- Merkezleyici
- Koruge Boru
- Ayırıcı
- Enjeksiyon
Ankraj Uygulamasının Faydaları
Özellikle inşaat alanında güvenlik ve ekonomi sağlayan ankrajın faydaları oldukça fazladır. Ankraj kullanmanın en önemli ana sebebi betonarme yapılardaki güvenlik konusudur. İnşaat maliyetleri düşünüldüğünde ankraj uygulamasının maliyet anlamında da faydası vardır. İnşaat zeminlerinde ani durumlarda alternatif çözümler üretilmesinde rol oynar.